MTMD 6. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı ile Röportaj

MTMD, Türk Tesisat Mühendisleri Derneği bünyesinden doğmuş, Mekanik Tesisat Uygulama alanında faaliyet gösteren sektör önderi tüzel kişilerin oluşturduğu bir yapıdır. Türk Tesisat Mühendisleri Derneği’nin 2006 yılının Kasım ayında Abant’ta düzenlediği “Tesisat Mühendisliğinin Bugünü ve Geleceği” konulu çalıştayı sırasında, mekanik tesisat taahhüdü iş kolunda yaşanan aksaklıkların giderilerek, mesleğin sağlıklı ve sürdürülebilir gelişmesini sağlamak amacıyla, “TTMD İstanbul Müteahhitler Komisyonu”na, tesisat müteahhitlerini biraraya getirecek bir birliğin tesisi görevi verildi. Mekanik tesisat taahhüdü uygulaması yapan tüzel kişilikleri bir çatı altında toplayan bir meslek organizasyonunu tesis etmek için çalışmalarını sürdüren komisyon, dernek tüzüğünü hazırladı ve 12 Nisan 2007 tarihinde Geçici Yönetim Kurulu’nu belirledi, görev dağılımlarını yaparak çalışmalarına başladı. 12 Haziran 2007 tarihinde de dernek, 17 kurucu firmanın katılımı ile kuruluşunu yasal olarak tamamladı. Ben, 6. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı olarak derneğimizde önemli bir görevi devraldım. Geçmişte yapılan çok başarılı çalışmalara yenilerini eklemek hedefiyle, bayrağı daha ileri taşımamız gerektiğine inanıyorum. Öncelikli hedefimiz elbette MTMD faaliyetlerini ve üyelerimizi, üyelerimizin çalışmalarını sektörümüze anlatmak, tanıtmak. Bunun dışındaki hedeflerimizi başlıklar halinde paylaşmak isterim.

TAD-Test Ayar Dengeleme, Doğrulama-Belgelendirme (commissioning) ve BIM’in doğru uygulanması, uluslararası rekabette sektörümüzü avantajlı konuma getirir

En çok önemsediğimiz konuların başında haksız rekabet geliyor. Haksız rekabetin neden kaynaklandığını ve bu konudaki gelişmeleri topluma ve sektöre anlatmak üzere geçmişten gelen faaliyetlerimiz devam edecektir. Bu noktada Test, Ayar, Dengeleme (TAD) konusunun altını özellikle çizmek istiyorum. Çünkü doğru uygulanan TAD çalışmasının, haksız rekabetin ciddi anlamda önüne geçebileceğini düşünüyorum. ISKAV’ın yürüttüğü çalışmalar, MTMD’nin İzmir Çalıştayı ile başladı. ISKAV bu konuda çok başarılı çalışmalar yaptı, yapıyor, MTMD olarak biz de destek veriyoruz. Ben, TAD işlerinin bağımsız firmalarca yapılmasının daha sağlıklı sonuçlar doğuracağına inanıyorum. Bu konuda Derneğimiz içinde yer alan arkadaşlarımız arasında farklı görüşler de mevcut ama, yapılan işlerin sağlıklı yürümesi ve esas performansların belirlenmesi için TAD’ın bağımsız firmalarca yapılmasını çok önemli buluyorum. Bağımsız TAD uygulayıcı firmalar sayıca henüz yeterli değiller ama, ISKAV’ın düzenlediği eğitimlerin artarak devam etmesi sonucunda, firma ve eğitimli personel sayıları günbegün artmaktadır. Bu da gelecek için iyi bir gelişmedir.

Bu konunun ikinci çok önemli ayağı “İşletmeye Alma” ya da “Doğrulama-Belgelendirme” (Commissioning) diye adlandırabileceğimiz kısmıdır. MTMD olarak TTMD, ISKAV ve İSKİD ile birlikte Avrupa’daki Rehva ve Eurovent’in çalışmalarına da destek veriyoruz. İki MTMD üyemiz, bu konudaki çalışmalarla doğrudan destek veriyor. Şantiyelerde yaşanan en büyük sıkıntı, plansız ve programsız yola çıkılmasından kaynaklanıyor. İşin başında verilmesi gereken kararlar, iyi bir planlama yapılmadığında rastlantısal ve anlık kontroller ile alınıyor. Oysa Doğrulama-Belgelendirme ile TAD çalışmaları ciddiye alınır ve hakkıyla yapılırsa, verilmesi gereken kararlar, işin en başında alınırsa, süreç olabildiğince doğru biçimde tamamlanacaktır. Aksi halde, tesadüflerle yapılan çalışmalar sonucu, gereksiz adam/saat, gereksiz ve orantısız malzeme seçimleri söz konusu oluyor.

Derneğimiz, Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) konusunu da çok önemsiyor. Bu konuyla ilgili olarak İSKİD’in yaptığı çalışmalara destek veriyoruz. Yapılan çalışmaları güncel tutup ülkemizin uluslararası rekabette etkinliğini artırabileceğine inanıyorum. Doğrulama-Belgelendirme (commissioning), TAD ve BIM süreçlerinin desteklenerek daha iyi hale getirilmesinin sektörümüzü güçlendireceğine ve uluslararası rekabette avantajlı konuma getireceğine inanıyorum.

FIDIC şartnamelerinin ülkemizde de uygulanması gerek

Bir diğer sıkıntılı konu ise, ülkemizdeki sözleşme koşullarıdır. Müteahhitlere orantısız ve uygulaması mümkün olmayan ağır şartların dayatılması, zaten güç olan çalışma şartlarını daha da ağırlaştırıyor. Özellikle bu konuda “Proje Yönetim Gruplarının’’ daha itinalı çalışması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü işi başlangıçta çok ağır bir sözleşme ile ihale ettiklerinde, çok ekonomik bedelle yaptırabileceklerini düşünüyorlar. Oysa işin iyi yapılabilmesi için -MTMD üyeleri gibi- doğru firmaların, doğru projelerde yer alabilmesi, bunun için de sağlıklı sözleşme koşullarının oluşması gerekir.

Üyelerimiz, bir işe başlarken sözleşme koşullarına bakar. Şartlar çok ağır ve uygulanamaz durumda ise o işin içinde yer almak istemezler. Üyelerimiz arasında olmayan doğru ve deneyimli firmalar için de aynı durum söz konusudur. Sözleşme koşullarının önemini vurgulamak için dernek olarak daha önce de çok sayıda çalıştay ve toplantı düzenledik. Bu çalışmaların, yeni dönemde de devam etmesi gerektiğini düşünüyorum. Özellikle uluslararası kabul görmüş FIDIC şartnamelerinin ülkemizde uygulanması gerektiğine inanıyorum. Bu konuda da sektörümüzü bilgilendirmeye çalışacağız. Aslında FIDIC’in aynen uygulanması en doğrusu ama, bu ilk etapta mümkün değilse bile, en azından Türkiye’ye uyarlanması gündeme getirilmelidir. Günümüzdeki olumsuz koşulların FIDIC koşullarına yaklaştırılması için MTMD olarak birtakım çalışmalar yapıyoruz ama, diğer derneklerin de bu konuya destek vermeleri gerekir.

Sivil toplum örgütleri açık-şeffaf ve toplumsal menfaatlar için çalışmalı

Önemsediğimiz bir diğer başlık, sivil toplum örgütlerinin açık, şeffaf olması ve etik değerlere bağlı kalarak çalışmalarını sürdürmesi. Üyelerimizin etik konusunda duyarlı olmaları, toplum menfaatini gözetmeleri ve çevreye karşı duyarlı olmaları en çok hassasiyet gösterdiğimiz konular arasında. Derneğimizin önceliği daima toplum menfaatidir. Üyelerimizin menfaatleri, toplum menfaatinden sonra gelir.

Bir sistemin sağlıklı olabilmesi için en önemli iki gereklilik; kuvvetler ayrılığı ve denetlenebilirliktir

Sektörümüzde yanlışlıklar içeren bir diğer başlık; tasarım, malzeme temini, uygulayıcı ve işletmeye alma konularında kuvvetler ayrılığı ve uzmanlaşmanın gözetilmeyişidir. Bir sistemin sağlıklı olabilmesi için en önemli iki gereklilik bence kuvvetler ayrılığı ve denetlenebilirliktir. Bir tasarımı yapan arkadaşımız uygulama yapma gayreti içine girdiğinde, hem her iki alanda da uzman olamayışı sonucu nitel zaafiyet, hem de yaptığı sistemin denetleme sorunu söz konusu olacaktır. Her işin uzmanına bırakılması taraftarıyım. Birçok firma yangın, otomasyon, VRF sistemleri ürünlerini seçip uygulamaya çalışıyor. Çoğu kez sonuçların pek sağlıklı olmadığını görebiliyoruz. Geçen Mayıs  ayı içinde, MTMD olarak 10. Çalıştayımızda bu konuyla ilgili çok güzel ve önemli çalışmalar yaptık. Sektörden çok değerli uygulamacı, tasarımcı, proje yönetim grupları, malzeme sağlayıcı arkadaşlarımız ve üyelerimizin katılımlarıyla gerçekleştirdiğimiz bir çalıştaydı. Sonuç bildirgemizde şu maddeler yer aldı:

– “Sektörümüzdeki standartların geliştirilmesi konusunda çalışma yapılması.

– Yurtdışı pazarların geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılması.

– Ortak yurtdışı ofislerin kurulması ile ilgili görüşmeler yapılması.

– Sektörel platformda haksız rekabetin engellenmesi için bir güvence sistemi oluşturulması.

– Firmalarda sürdürebilir yönetimin geliştirilmesi için çalışma yapılması.

– Tahsilat riskinin azaltılması konusunda çalışmalar yapılması.

– Sözleşmelerde FIDIC’e paralel ‘taslak sözleşme’ hazırlanması.

– BIM çalışmalarının desteklenmesi ve uzun vadeli etkilerinin değerlendirilmesi.

– Uluslararası eşdeğer dernekler ile ilişkilerin geliştirilmesi.

– Meslek içi personel eğitimi ile ilgili çalışmaların yapılması, düzenlenmesi (mühendis, tekniker ve işçi).

– Yabancı elektro-mekanik firmalarının Türkiye pazarına girme eğilimlerinin takip edilmesi.

– Gelişen malzeme teknolojileri ve montaj şekilleri ile ilgili yurtdışı yeniliklerin takip edilmesi.

– MTMD yeni üye katılımlarının hızlandırılması için çalışma yapılması.

– Yüksek yapılar yönetmeliği hakkında çalışmalar yapılması (TTMD’ye yönlendirme yapılması).

– Yapı Denetim Kanunu’nun işler hale getirilmesi.

– Kamu İhale Kanunu ve ‘haksız rekabetin önlenmesi’ konularında çalışmalar yapılması.

– “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Genel Teknik Şartname” çalışmalarının takip edilmesi.

– Derneğimizin proje yönetim firmaları ile ortak çalışmalarının artırılması.

– Mekanik tesisat sektörünün ortak faydaları çerçevesinde yurtdışı tanıtım ve girişim faaliyetlerinde sektör personel ve kaynaklarının ortak kullanımı konusunda çalışma yapılması.

– Mesleki sorumluluk sigortasının mekanik tesisat sektöründe hem uygulamacı hem de tasarımcı gruplar için araştırılması.

– Talep (Claim) Yönetimi konusunda çalışma yapılması ve bu konuda bir yöntem geliştirilmesi.

– DEİK’e üye olma konusunun dernek yönetimince değerlendirilmesi.

– Dernek bünyesinde ikişer kişiden oluşan gruplar ile yatırımcı, tasarım grubu, proje, işletme, yönetim grubu, üretici ve satış grupları ile çalışmalar yapılması.

– Pazarlama stratejisi geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılması.

– Özellikle yatırımcıya yönelik olarak yeni bir pazarlama yöntemi geliştirilmesi.

– Tüm sektör bileşenleri tarafından TAD konusunun desteklenmesi”.

MTMD’nin yeni dönem faaliyet başlıkları oldukça yoğun

Üyelerimizin, uluslararası arenadaki etkinliğini ve ulusal çalışmalarını değerlendirmek üzere düzenli olarak yaptığımız envanter çalışmamız var. 2015-2016 yılı envanter çalışmamız, son güncellemelerle Eylül ayında çıkmış olacak. Bu da bizim için önemli bir çalışma. Derneğimizin 38 üyesi var. Üyelerimizin 2014 yılı itibarıyla yıllık yaklaşık 1,4 milyar dolarlık bir ciro sağladığını gördük. Dünya ekonomisindeki tüm olumsuzluklara rağmen yaratılan bu faydanın önümüzdeki yıllarda artacağını düşünüyorum. Zaten önümüzdeki süreçte hem üye sayımız hem de üyelerimizin etkinliği artacaktır. Personel eğitim programları, kuruluşumuzdan beri devam eden çalışmalarımız arasında, bu dönem de devam edecektir. Eğitim faaliyetlerimizin öncelikli hedefi, üyelerimizin mekanik tesisat-uygulama alanlarındaki becerilerini artırmaktır. Üyelerimiz için aylık periyotlarda eğitim toplantıları düzenleyeceğiz. Eğitimlerimiz, sigortacılıktan iş güvenliğine, hatta teknik konulara kadar pek çok farklı içerikte olacak. Gelecek Ekim ayından itibaren eğitim çalışmalarımız da başlayacaktır. MTMD eğitimleri sadece MTMD üyelerini kapsar, dışarıya kapalıdır. Ama elbette diğer derneklerden eğitimle ilgili bizden destek beklenirse seve seve destek oluyoruz.

Derneğimizde komisyon faaliyetlerimiz de son sürat devam ediyor. 10’u aşkın komisyonumuz var. Bunlar 27 Mayıs’taki seçim sonrasında yapılanmalarına hız verdiler. Sanıyorum birkaç ay içinde de komisyonlarımızın faaliyetlerinin sonuçlarını görmeye başlayacağız. 11. Çalıştayımız 2018 mayıs içinde yapılacaktır. Daha önceki yayınlarımızın güncellenmesi ve yeni yayınlar üretilmesi de yeni dönemdeki faaliyetlerimiz arasında yer alacaktır. Özellikle borulama işleri ile ilgili yeni bir yayın hazırlanması ve mevcut yayınlarımızdan DW 144’ün güncellenmesi 2. baskı olarak yakın gelecekte tamamlamayı planladığımız çalışmalardır. Bunun dışında sektörel derneklerle işbirliği içinde paralel çalışmalar yürütmekteyiz. Öte yandan mekanik tesisat sistemlerinin, elektrik sistemleri ile ilgili olan yakın ilişkisi nedeniyle, özellikle ETMD- Elektrik Tesisat Mühendisleri Derneği ile ortak faaliyetler planlanmıştır. Sistemler arasındaki çelişkilerin, arayüzlerin tartışılarak, daha verimli ve eşgüdümlü çalışmaların sağlanması hedeflenecektir.

Özellikle TTMD, ISKAV, TUYAK, İSKİD ile ortak çalışmalarımızı artıracağız. Yurtdışı-diğer ülkelerdeki eşdeğer derneklerle ilişkilerimizi de geliştirmek istiyoruz.

Ayrıca kurumsal kimlik çalışmalarını önemli görüyorum. Daha fazla sunum yaparak, medya ilişkiler ve halkla ilişkiler faaliyetlerimizi artırarak derneğimizin tanınırlığını artırmak istiyoruz.

Üye sayımız artacak

MTMD’ye belli bir ciroyu aşan, deneyimli, uzman firmaların üye olmasını istiyoruz. Gerçek veya tüzel kişinin MTMD üyesi olabilmesi için derneğimizin amaç ve çalışma konularını kabul etmesi, Genel Kurulumuzca belirlenen iş ahlakı ilkelerine uyması, dernek gelirlerine temel oluşturan aidat ve katkı paylarını ödeyebilecek durumda olması, 2908 sayılı Dernekler Kanunu’nun 4, 4.2 ve 4.3 maddelerinde belirtilen yasak faaliyetlerde bulunmamış olması, Üyeliğe Kabul Yönetmeliğinde belirtilen özelliklere haiz olması, başvuru yılı için belirlenmiş giriş ödentisi ve yıllık ödenti ile faaliyetlerle ilgili harcamalara katılmaları gerekmektedir. Üye İlişkileri Komisyonumuz da firmalarla temasa geçip üyelik konusunda kendilerine yardımcı olmaktadır.

Firmalar derneğimize üye olduğunda, düzenlenen yıllık bilgilendirme toplantılarına ve dernek içi eğitim faaliyetlerine katılabilmektedir. Ayrıca son genel kurulumuzda Derneğimiz tüzüğünde bir değişikliği yaptık. Artık her tüzel kişilikten ikinci bir üyeyi de kabul ediyoruz. Dolayısıyla, çalışmalarımız daha da genişleyerek, üretimlerimiz daha da artacaktır.

Uzman olmayan kişi ve grupların satın almadaki başarısı her zaman tartışmaya açıktır

Malzeme alımlarının yatırımcı-işveren firmalar tarafından yapılmasını doğru bulmuyoruz. Özellikle tasarımcı ya da proje yönetim grubundaki arkadaşlarımızın yatırımcıyı yanlış yönlendirmesi sonucunda bu durum sıklıkla söz konusu olabiliyor. Malzeme alımı, yatırımcının uzman olmadığı bir alandır. Dolayısıyla bu işte uzman olmayan kişi/grupların satın almadaki başarısı her zaman tartışmaya açıktır. Zaman zaman kendi içinde çok başarılı satın alma ekibi bulunduran gruplar da olabiliyor elbette. Ancak bu çok özel durumlar, malzeme temin problemini yok saymaya yetmez. Sağlıklı bir malzeme temini için işveren, bünyesinde ciddi bir mekanik tesisat uzmanını da istihdam etmesi gerekiyor ki o zaman zaten uygulamayı da kendisi yapabilir. Dolayısıyla uygulama sorumluluğunu işinde uzman bir firmaya devrettiyseniz, işin daha başarılı sonuçlanması ve zamanında tamamlanabilmesi için, tüm yüklenim işlerinin, tamamen uygulama firması tarafından yerine getirilmesi doğru olacaktır. Aksi takdirde; malzemenin zamanında gelmemesi, işin belirlenen zamanda bitmemesi gibi sorunlar çıkmakta ve sorunlu sonuçlar oluşmaktadır. Ülkemizde ‘bu malzeme alım alanında çok büyük kâr dönüyor’ gibi çok yanlış bir algı da vardır. MTMD olarak bu konuyu da sektörümüze anlatmaya çalışıyoruz. Zaten malzeme temin edilirken her türlü teknik şartnameye uygunluğu, gerekli onay formu ile işverenin onayına sunuluyor. Malzemenin doğru temini, mekanik müteahhidin sorumluluğunda olmalıdır. Sorumluluk mekanik müteahhite verildiği zaman, ileride olabilecek sorunların ortadan kalkması ya da sorunların azalması söz konusudur. İş bitiminden sonraki garanti süreçlerinde sıkıntı ve arıza olduğunda, mekanik müteahhidin bir yıl kadar sorumluluğu söz konusudur. Cihaz-malzeme işveren tarafından temin edilmişse, garanti süreçlerinin işveren tarafından takibi gerekir. Ama bu durumlarda sürecin sağlıklı yürümesinde sıkıntılar yaşanıyor. İşveren ile üretici arasında sağlıklı diyalog kurulabilmesi çoğunlukla kolay olmadığı için, bu noktada problemler çıkıyor (Hata montajdan mı, yoksa cihaz üretimindeki sorunlardan mı?). Halbuki tek bir elden mekanik tesisat sistemi satın alınarak uygulanıp devreye alınırsa ve  işverene teslim edilirse; sorun çıkması halinde ilk adres, mekanik tesisat müteahhidi olacak ve garanti süresi içinde sorunun en hızlı şekilde çözülmesini sağlayacaktır. Malzeme temini, şartnamelere uygunluk, uzun vadeli sistemlerin eşgüdümlü çalışması çok önemli başlıklardır.

Bize ihtiyaç duyulan ve rahatlıkla uygulama yapabileceğimiz farklı coğrafyalar var

Ekonomik olarak üyelerimizin yaşadığı en büyük problem, son dönemde yatırımların azalması ve yurtdışı müteahhitlik hacminin anormal seviyede daralmasıdır. Uluslararası alanda da maalesef Türk müteahhitlik sektörü ciddi bir gerileme yaşıyor. Bunu aşmak için çalışmalar yapmak amacıyla kurduğumuz Uluslararası Rekabetçiliği Geliştirme (URGE) ve Hizmet Sektörü Rekabetçiliğinin Geliştirilmesi -HİSER) Komisyonumuz var ki, bu komisyon çalışmalarına çok önem veriyorum. URGE çalışmalarımızı 15 Nisan’da ilk toplantımızı yaparak başlattık. 2. toplantımızı da 23 Ağustos tarihinde T.C. Ekonomi Bakanlığından gelen uzmanlarla yaptık. Yeni pazar arayışlarında olma konusunda hemfikiriz. Yaygın görüş; Orta ve Güney Afrika pazarlarında yoğunlaşıyor. Üyelerimizi uluslararası pazarlara yönlendirmemiz lazım. Yeterince dışa bakış ve açılma yok maalesef. Biraz korkuyoruz, çünkü gerçekten riskli alanlar var. Öte yandan bize ihtiyaç duyulan ve rahatlıkla uygulama yapabileceğimiz coğrafyalar da var. İyi bir iş gücü, iyi eğitim ve teknik donanımlarımızla birçok farklı coğrafyada çalışabilecek durumdayız. Önümüzdeki süreçte üyelerimizi cesaretlendirip uluslararası arenada daha fazla söz sahibi olmalıyız.